Ήταν πριν 3 χρόνια που έπιασα την πρώτη μου δουλειά. Full-time δουλειά γραφείου. Noμίζω ότι το να ενταχθώ κοινωνικά σε αυτόν τον χώρο ήταν το πιο δύσκολο task που έχω αναλάβει από την κυρία Ψ. - για πολλούς λόγους που δεν θα συζητήσω σε aυτό το post. Όταν λοιπόν - μήνες μετά - κατάφερα να επικοινωνήσω με μερικούς εκ των συναδέλφων μου, εξέλαβα το πρώτο σχόλιο για την «εικόνα» μου – as it always happens in life. Άκουσα λοιπόν την ατάκα – και τη μεταφέρω με τη μεγαλύτερη ακρίβεια που έχω quotάρει ποτέ άνθρωπο - "Εσύ δε χαμογελάς πολύ, ε; Ξινούλα πρέπει να είσαι." Αρχικά να καταθέσω ότι αυτό που “απάντησα” σε εκείνο το άτομο ήταν μια μπερδεμένη ματιά, την οποία ακολούθησε ένα καθυστερημένα μεν αλλά ραδιενεργό, βλοσυρό ύφος που στόχευε κατευθείαν στο πίσω μέρος του κεφαλιού του καθώς εκείνος προσπερνούσε μερικούς από τους άντρες συναδέλφους καθ’ οδόν προς την πόρτα. Δευτερευόντως, θα ήθελα να πω ότι σε καμία περίπτωση δεν ενοχλήθηκα και κατά συνέπεια κράτησα με τόση ζωντάνια στη μνήμη μου τη συγκεκριμένη σκηνή. Απλώς ήταν η πρώτη φορά που συνειδητοποίησα ότι τελικά στη ζωή δεν θα συναναστρεφόμαστε με άτομα που έχουν τις ίδιες κοινωνικές αντιλήψεις με εμάς και “ω ρε πούστη μου, θα πρέπει να μάθω να συνεργάζομαι και με τους βλάκες.” Βλέπετε, ήταν η πρώτη φορά που κινήθηκα εκτός του πανεπιστημίου – άλλου παπά ευαγγέλιο – στο οποίο σχεδίαζα και οργάνωνα με μεγάλη επιμέλεια τις παρέες μου και τα άτομα που θα συναναστρέφομαι.
Και συνεχίζω. Η defαult έκφραση ενός προσώπου όταν κοιτάζει μία οθόνη υπολογιστή, σε καμία περίπτωση δεν είναι χαμογελαστή. Όποιος έχει ανοίξει την μπροστινή κάμερα του κινητού του κατά λάθος ενώ βρίσκεται στη δουλειά, έχει συναντήσει απροσδόκητα το πρόσωπο του με το αγελαδινό "είμαι στο Ίντερνετ" βλέμμα και νομίζω το γνωρίζει αυτό. Παρόλα αυτά, όπως μας υπενθυμίζει το “ρεφραίν” των cat callers στο δρόμο αλλά και των ατόμων που μας συναναστρέφονται, η κοινωνία θα προτιμούσε τους ανθρώπους και πόσο μάλλον τις γυναίκες να βερνικώνουν τις μούρες τους με μία χαρούμενη έκφραση. Στον 21ο αιώνα περιμένουμε να είσαι χαμογελαστός αλά Stepford Wife και να εκπέμπεις ηλιαχτίδες από τον κώλο σου αλλά και κάθε πόρο του δέρματός σου. Εάν δεν είσαι ευτυχισμένος, τουλάχιστον μάθε πώς να το παίζεις.
Enter me τώρα στο γυμνάσιο. Emo as fuck. ME TA OΛΑ ΤΟΥ. Από τις αρχές εώς τα μέσα της εφηβείας μου άκουγα μουσική αποκλειστικά δημιουργημένη από λυπημένα αγόρια. Όπως πολλά emo παιδιά της εποχής μου, ξεκίνησα με τους My Chemical Romance και συνέχισα με τα πιο σκληρά πράγματα: Bullet For My Valentine, Saves the Day, Thrice, The Get Up Kids, Taking Back Sunday – power chords, πρωτόγονα ουρλιαχτά και μελανιασμένες, αρσενικές καρδιές. Όπως και η goth μουσική πριν από την emo, αντανακλούσε τα δραματικά, θεατρικά άκρα της εφηβικής μας αγωνίας. Παρόλα αυτά η πολιτική φύλου της emo μουσικής σκηνής, μου δημιουργούσε πάντα την αίσθηση ότι κάτι έλειπε από “το θέατρό μου.”
Κάπου στην πρώτη λυκείου μπήκαν στη ζωή μου οι Rilo Kiley. Τους θεωρούσαμε emo μουσική αλλά στην πραγματικότητα δεν είχαν καμία σχέση με την υπόλοιπη σκηνή. Παρότι αυτή μου η φάση τελείωσε σχετικά γρήγορα – για πολύ λάθους λόγους βέβαια – είχε μεγάλο αντίκτυπο στη ζωή μου. Έχω προσπαθήσει ανά καιρούς να κατανοήσω τον τρόπο που με επηρέασε ο δίσκος τους «Τhe execution of being sad» και η μόνη εξήγηση που μπορώ να δώσω είναι απίστευτα απλή: Ήταν ο πρώτος δίσκος που αγάπησα στον οποίο μια γυναίκα τραγουδά με μεγάλη λεπτομέρεια για το πως είναι να είσαι λυπημένη.
Το να ακούς την Lewis ήταν απελευθερωτικό και το brand της είχε κάτι διαφορετικό από αυτό των αγοριών. Η μελαγχολία της είχε έναν αέρα αδυναμίας, απογοήτευσης και, πάνω απ' όλα, μια συνειδητοποίηση της προσοχής. "I've become just like a terrible mess, tracing the lines in my face for something more beautiful than is there.” Φαινόταν να λέει ευγενικά κάτι που ήξερα μεν αλλά δεν μπορούσα να διατυπώσω ακόμη. Ότι δηλαδή το κατάστρωμα στοιβάζεται διαφορετικά αν είσαι κορίτσι. Και το να είσαι κορίτσι σημαίνει να φαίνεσαι, ακόμα και στις στιγμές που θα ευχόσουν να μπορούσες να εξαφανιστείς.
Το 2006 είχε γίνει πολύ της μόδας στο σχολείο μου ένα βίντεο-ημερολόγιο στο youtube με ένα 16χρονο κορίτσι που την έλεγαν Bree και είχε το ψευδώνυμο lonelygirl15. "What you need to know about my town is that it's really boring, like really boring, that's probably why I spend so much time on my computer." Στα επόμενα βίντεο, άρχισαν να εμφανίζονται περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη "ζωή" της Bree: Ήταν home-schooled, ο πατέρας της ήταν υπερβολικά αυστηρός, δεν μπορούσε να είναι με το αγόρι που ήθελε λόγω των… αόριστων θρησκευτικών πεποιθήσεων της. Στη συνέχεια, μερικοί θεατές αποκάλυψαν την αλήθεια: Τα βίντεο ήταν μια φάρσα – ταινίες μικρού μήκους με σενάρια από κάποιους ευφάνταστους (άντρες) κινηματογραφιστές. Η "Bree" ήταν πραγματικά μια 19χρονη ηθοποιός που ονομαζόταν Jessica Lee Rose.
Στα επόμενα 8 χρόνια που η lonelygirl15 μας δούλευε κανονικότατα, το "female sadness" εξελίχθηκε σε ένα πλήρες ιντερνετικό φαινόμενο. Η συγγραφέας Κate Durbin το είχε εύστοχα αποκαλέσει "Tumblr teen-girl aesthetic." "[Girls] can teach us something about what it's like to always be seen as a thing, as less or other than all that you are, and what you can do with that position of abjection if you are brave," Η αισθητική είναι ταυτόχρονα αστεία αλλά και σοβαρή. H λογική και η ευπάθεια κάπως ενώθηκαν μέχρι να μην μπορείς να ξεχωρίσεις τη μία από την άλλη. Ένα παράδειγμα αυτού είναι ίσως ένας από τους αγαπημένους μου λογαριασμούς στο Twitter, το ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ @sosadtoday
Η άνοδος του teen girl aesthetic (η οποία αγκαλιάζεται από πολλά άτομα που δεν είναι έφηβα κορίτσια) συμπίπτει με τη στιγμή που ο διαχωρισμός μεταξύ του διαδικτυακού και του in real life εαυτού μας είναι πιο θολός από ποτέ. Ίσως το να αγκαλιάζουμε αυτό το στυλ έχει να κάνει με την αυτοσυντήρηση. Για τα κορίτσια που γνωρίζουν ότι η κουλτούρα μας τις περιμένει να είναι ευγενικές, χαρούμενες, γυαλιστερές μπορεί να υπάρξει αντίφαση όχι μόνο στο να αγκαλιάζουν τη θλίψη διαδικτιακά, αλλά και στο να καλλιεργούν ένα είδος ασάφειας ως προς το πού τελειώνει το συναίσθημα που “παίζεις” online και που αρχίζει το "γνήσιο".
Kάπως έτσι μπαίνω στο φαινόμενο Lana Del Rey. Μία καλλιτέχνιδα που φάνηκε πως αναδύθηκε πλήρως σχηματισμένη από αυτήν την αισθητική. Πάρε τους τίτλους των τραγουδιών της. "Sad Girl", "Fucked My Way Up to the Top", "Pretty When You Cry” κ.ο.κ.
"They say I'm too dumb to see." "They judge me like a picture book, by the colors like they forgot to read.” “Is this exaggerated? Is it "real"?” Δεν καταλαβαίνω ποιος θα ρώταγε την Del Rey κάτι τέτοιο όταν όλο το νόημα της είναι ότι δεν μπορείς να ξέρεις. Ασχέτως αυτού, υπάρχει μια περίεργη δύναμη σε αυτήν την ασάφεια. Το Ultraviolence έχει έναν αέρα τύπου "HI HATERS" γραμμένο με βενζίνη στο δρόμο και ένα άψογα μανικιουρισμένο δάχτυλο να σβήνει ένα τσιγάρο σε αργή κίνηση. O πόθος, η λαχτάρα και η νοσηρότητα είναι παρόντα σε κάθε νότα, αλλά στις πιο πραγματικά οδυνηρές στιγμές της, το Ultraviolence φαίνεται να υποδηλώνει πόσο ανεκπλήρωτη είναι η ενσωμάτωση μιας ανδρικής φαντασίας. “I have become the perfect American girl just like you wanted me to and I'm so lonesome I could die.”
Aξίζει να αναρωτηθείς στο μεταξύ. Σε μια εποχή που η γυναικεία ενδυνάμωση θεωρείται μεγάλη αρετή για τα κορίτσια, γιατί η Lana Del Rey έχει γίνει icon; Η καλύτερη απάντηση που βρήκα προέρχεται από την Catherine Vigier: "[Lana Del Rey] is representing and speaking to a contradiction facing thousands of young women today, women who have followed mainstream society's prescriptions for success in what has been called a post-feminist world, but who find that real liberation and genuine satisfaction elude them."
Τις δύο τελευταίες δεκαετίες - ξεκινώντας με τις Spice Girls - η γυναικεία ενδυνάμωση ήταν η προεπιλεγμένη φιλοδοξία της γυναικείας ποπ σταρ. (Σκεφτείτε: σχεδόν κάθε τραγούδι που έχει ηχογραφηθεί από την Beyoncé – εκτός των τελευταίων 2 δίσκων της – της Kelly Clarkson, Pink κτλ.) Τείνουμε να χρησιμοποιούμε αυτήν τη λέξη σα να είναι μια αναμφισβήτητη φεμινιστική αρετή, αλλά, όπως και κάθε λέξη η υπερβολική χρήση της μπορεί να κάνει κοίλη. Θυμάμαι όταν βγήκε το "Roar" της Katy Perry που ήταν στην κορυφή των charts για εβδομάδες. Μου άρεσε το τραγούδι τότε αλλά επίσης αισθανόμουν σαν το σκύλο του Pavlov για αυτό. Ένα αποδεδειγμένα banger σταδίoυ, το "Roar" φαίνεται σα να έχει δημιουργηθεί από κάποιο focus group και έχει σχεδιαστεί γενετικά με μοναδικό σκοπό την ENΔΥΝΑΜΩΣΗ ΜΟΥ. Ένας συγγραφέας είχε περάσει τότε και μια θεωρία συνωμοσίας που έλεγε το ρεφραίν του ήταν ειδικά σχεδιασμένο για να προσελκύσει όσο το δυνατόν περισσότερες δημοφιλείς μασκότ αθλητικών ομάδων γυμνασίου… Φαίνεται ότι αυτή η προσέγγιση έπεσε στο κενό.
Το Ultraviolence, λοιπόν, είναι το anti-«Roar», και πραγματικά πιστεύω ότι αντικατοπτρίζει μια κάποια απογοήτευση στον πολιτισμό μας αυτή τη στιγμή. Με μια έννοια, είναι μια φαντασία αναψυχής: Οι άνθρωποι στο μουσικό σύμπαν της Del Rey δεν προσπαθούν ή πιστεύουν ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα, αλλά χαλαρώνουν όλη την ημέρα, περιποιούνται τα νύχια τους και στη συνέχεια πίνουν και καπνίζουν αδρανώς μέσα στη νύχτα while the world burns. Όπως έγραψε και ένας δημοσιογράφος "The success of Del Rey's 'Video Games' video must in part be related to the way it portrays a carefree past—in which young people are not performing or striving, but simply larking around, at the swimming pool, skateboarding, or riding motorbikes."
Όταν η Del Rey τραγουδά για την προσπάθεια απόκτησης εξουσίας, συνήθως παλεύει την εκμετάλλευση με περισσότερη εκμετάλλευση (“Hallelujah, I’m gonna take men for all that they’ve got"). Tο Ultraviolence είναι ένα τεράστιο hit, και νομίζω ότι μέρος της έκκλησής τoυ είναι το πόσο τολμηρά πετά στα μούτρα μας τις αξίες των προηγούμενων γενεών. Τραγούδια όπως το "Fucked My Way Up to the Top" φαίνονται προσαρμοσμένα για να τρολάρουν το είδος των γονέων που είπαν στις κόρες τους ότι θα μπορούσαν να επιτύχουν οτιδήποτε μπορούσαν τα αγόρια μέσω σκληρής δουλειάς και αυτοσεβασμού. Και ενώ υπάρχει κάτι απογοητευτικό σχετικά με την κενή, ηττημένη κοσμοθεωρία του Ultraviolence, αγγίζει συγχρόνως και μια πραγματική κόπωση που έχουμε πολλοί νέοι - και ιδίως κορίτσια - όταν μιλούν για τα "επίτευγματά" τους. Όχι ότι είναι κάτι νέο. Αυτή η κόπωση είναι απλώς ένα μέρος του να είσαι νέος – ή τουλάχιστον έτσι μου είπε η κυρία Ψ. και στην τελική μπορεί να είναι μια μαλάκω που μου λέει ψέμματα για να μην της πρίζω τις μπάλες.
Συνειδητοποιώ τώρα ότι δεν είναι ακριβώς «θλίψη», αλλά ένα ιδιαίτερο είδος δύναμης - αυτό που επιτρέπει τις αντιφάσεις, την πολυπλοκότητα και το συναισθηματικό εύρος μιας ζωντανής εμπειρίας. Αυτό στο οποίο ανταποκρινόμουν στη Jenny Lewis. Ίσως η απάντηση είναι να μην γοητευόμαστε ούτε από τη δύναμη ούτε από την αδυναμία, την θλίψη και την ευτυχία, αλλά να αναζητήσουμε τις πολλές εναλλακτικές ενδιάμεσες. Το Ultraviolence είναι ένας δίσκος που βάζω κατά καιρούς όταν μου το ζητά η διάθεση, αλλά κάτι στο σύμπαν του μου αισθάνεται ασφυκτικά μονόχρωμο. Φαντάζομαι είναι καλό να αγκαλιάζουμε τη σκιά μας, αλλά δεν μπορούμε να βάψουμε μια ζωντανή εικόνα χρησιμοποιώντας μόνο αποχρώσεις του γκρι.
Over & Out!